طرح صنعتی چیست؟

n
• طرح صنعتی چیست؟

n

n

n

به زبان عادی، طرح صنعتی معمولا”” به شکل و ظاهر کلی یک محصول اشاره دارد. گفته می شود یک مبل زمانی یک طرح صنعتی خوب است که برای نشستن راحت و شکل ظاهری آن برای ما خوشایند باشد. برای کسب و کارها، طراحی یک محصول بطور کلی به معنی توسعه ویژگیهای زیبائی شناختی و عملکردی محصول با توجه به مسائلی چون باب بازار بودن محصول، هزینه تولید یا سهولت حمل و نقل، انبارداری، تعمیر و نگهداری آن است.

n

n

با این حال، از دیدگاه قانون مالکیت معنوی، یک طرح صنعتی فقط به جوانب زیبائی شناختی و تزئینی یک محصول اشاره می کند. به عبارت دیگر، طرح صنعتی فقط به ظاهر یک مبل اشاره میکند. علیرغم اینکه طرح محصول ممکن است ویژگیهای فنی یا عملکردی داشته باشد، طرحهای صنعتی بعنوان یکی از مقوله های قانون مالکیت معنوی، فقط به ماهیت زیبائی شناختی یک محصول تمام شده اشاره دارد که از ابعاد فنی یا عملکردی آن جدا هستند.

n

n

طرح صنعتی برای طیف وسیعی از محصولات صنعتی، پوشاک و صنایع دستی، از ابزارهای فنی و پزشکی گرفته تا ساعت، جواهرات و سایر اقلام لوکس؛ از محصولات خانگی، اسباب بازی، مبلمان و لوازم برقی گرفته تا اتومبیل و سازه های معماری، از طرح منسوجات تا لوازم ورزشی را دربرمیگیرد. طرح صنعتی در ارتباط با بسته بندی، ظروف و ظاهر محصولات نیز اهمیت دارد.

n

n

بعنوان یک قاعده کلی، یک طرح صنعتی متشکل است از:

n

n

*ویژگیهای سه بعدی مانند شکل یک محصول،

n

n

*ویژگیهای دو بعدی، مانند تزئینات، الگوها، خطوط یا رنگ یک محصول؛ یا

n

n

*ترکیبی از یک یا چند ویژگی از ویژگیهای مذکور.

n

n

طرحهای مبتکرانه در کسب و کار

n

n

شرکت ها اغلب زمان و منابع قابل ملاحظه ای برای ارتقاء میزان جذابیت محصولاتشان اختصاص می دهند. طرح های اصل و جدید اغلب با اهداف زیر تهیه می شوند.

n

n

۱-سازگار کردن محصولات به منظور اینکه برای بخش های خاص بازار جذابیت داشته باشند. تغییرات جزئی در طرح برخی محصولات (مثلا”” ساعت) باعث می شود برای گروه های مختلف سنی، فرهنگی یا اجتماعی مناسب باشند. ضمن اینکه عملکرد اصلی یک ساعت بدون تغییر باقی می ماند، بطور کلی سلیقه کودکان و بزرگسالان در طراحی ممکن است متفاوت باشد.

n

n

۲-ایجاد بازار مناسب جدید: در یک بازار رقابتی، بسیاری از شرکتها در پی ایجاد بازار مناسب از طریق معرفی طرح های مبتکرانه برای محصولات جدید خود هستند تا آنها را از محصولات رقبایشان متمایز سازند. این امر در خصوص اقلام عادی مانند انواع قفل، کفش، فنجان و نعلبکی و همچنین اقلام گرانقیمت مانند جواهرات، رایانه یا اتومبیل صادق است.

n

n

۳-تقویت علائم: طرح های مبتکرانه اغلب با علائم متمایز کننده همراه هستند تا صفت مشخصه علائم تجارتی یک شرکت را ارتقاء بخشند. بسیاری از شرکتها با تمرکز جدی بر طرح محصول خود وجهه علائم خود را بطور موفقیت آمیز ایجاد یا تغییر شکل داده اند.

n

n

چرا طرح های صنعتی باید حمایت شوند؟

n

n

طرح صنعتی ارزش یک محصول را افزایش می دهد. طرح صنعتی باعث می شود یک محصول برای مشتریان جذاب باشد و ممکن است حتی علت منحصر بفرد فروش محصولات باشد. بنابراین حمایت از طرح های صنعتی باید بخش حیاتی راهبردهای کسب و کار هر طراح یا تولیدکننده باشد.

n

n

با حمایت از یک طرح صنعتی از طریق ثبت آن در اداره مالکیت معنوی ملی یا منطقه ای مالک از حق انحصاری جلوگیری نسخه برداری غیرمجاز یا تقلید توسط اشخاص ثالث برخوردار می شود. این امر از نظر تجاری کاری مهم است چون توانائی رقابت کسب وکار را بهبود می بخشد و اغلب با یک یا چند راه از راههای زیر باعث درآمد بیشتر می شود.

n

n

*با ثبت یک طرح می توانید از نسخه برداری یا تقلید آن توسط رقبا جلوگیری کنید و در نتیجه موضع رقابتی خود را تقویت کنید.

n

n

*ثبت یک طرح ارزشمند باعث بازگشت مطلوب سرمایه گذاری می شود که برای ایجاد و فروش محصول مربوط انجام شده است  و در نتیجه درآمد شما را بیشتر خواهد کرد.

n

n

*طرح های صنعتی دارائی های تجاری هستند که می توانند ارزش تجاری یک شرکت و محصولات آنرا افزایش دهند. هر چه موفقیت یک طرح بیشتر باشد، ارزش آن برای شرکت بیشتر خواهد بود.

n

n

*اجازه بهره برداری از طرحی که حمایت می شود را می توان در مقابل دریافت مبلغی به سایرین واگذار کرد (یا آنرا فروخت). با واگذاری اجازه بهره برداری از یک طرح، قادر خواهید بود وارد بازارهائی شوید که بدون آن طرح نمی توانید در آن فعالیتی داشته باشید.

n

n

*ثبت طرحهای صنعتی رقابت عادلانه و فعالیت صادقانه تجاری را تشویق می کند که به نوبه خود تولید طیف وسیعی از محصولات که از نظر زیبائی شناختی جذاب هستند را ارتقاء خواهد داد.

n

n

 

n

n

ضمن اینکه عناصر عملکردی یک چراغ بطور کلی تفاوت قابل ملاحظه ای در محصولات مختلف ندارند، ظاهر آن به احتمال یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده موفقیت در بازار است. به همین دلیل دفاتر ثبت طرح های صنعتی در بسیاری از کشورها فهرست بلندبالائی از طرح های محصولات خانگی مانند را منعکس می کنند.

n

n

۲- حمایت از طرح های صنعتی

n

n

چگونه می توانید از طرح صنعتی خود حمایت کنید؟

n

n

در بسیاری از کشورها، طرح صنعتی باید ثبت شود تا با قوانین طرح های صنعتی مورد حمایت قرار بگیرد.

n

n

درباره برخی کشورها یا مناطق اقتصادی مشترک مانند اتحادیه اروپا باید یه این نکته اشاره شود که در آنها قوانین جدید کسب حمایت محدود برای طرحی صنعتی برای طرح های ثبت نشده به مدت ۳ سال از تاریخ انتشار طرح در اتحادیه اروپائی را امکانپذیر ساخته است.

n

n

طرح ثبت نشده به شرکتها فرصت می دهد قبل از اینکه هزینه و مشکلات ثبت تمام طرح هایشان که بسیاری از آنها ممکن است در بازار موفق نباشند را متحمل شوند، فروش محصولاتشان در بازار را امتحان کنند. بعلاوه، برخی طرح ها، بویژه طرح های مربوط به صنعت پوشاک و مد، ممکن است مدت کوتاهی در بازار بمانند. برای این محصولات، طرح ثبت شده گزینه ای خوب است. با این حال، پس از اینکه محصول تولید شد، طراحان آن تا مدت ۱۲ ماه فرصت دارند آنرا به ثبت برسانند. حمایت مقرر برای طرح ثبت نشده محدود است چون اعمال حقوق ناشی از آن از طرح ثبت شده دشوارترو مدت آن کوتاه تر است زیرا مدت آن ۳ سال است در حالیکه طرح ثبت شده در اتحادیه اروپائی ۲۵ سال حمایت می شود.

n

n

لازم بذکر است که در برخی از کشورها، ممکن است راه های دیگری برای حمایت از طرح های صنعتی وجود داشته باشد.

n

n

*بسته به قانون ملی خاص و نوع طرح، یکی از این گزینه های حمایت از طرح های صنعتی میتواند قانون کپی رایت باشد. کپی رایت بطور کلی حق انحصاری برای آثار ادبی و هنری مقرر می کند زیرا در برخی کشورها بعضی از طرح ها ممکن است اثر هنری یا هنر کاربردی محسوب شوند و در نتیجه حمایت کپی رایت می تواند گزینه ای جذاب برای موسسات و بنگاه های کوچک و متوسط باشد.

n

n

*بعلاوه، در برخی کشورها، اگر یک طرح صنعتی در بازار بعنوان یک علامت تجارتی عمل کند، می توان از آن بعنوان یک علامت تجارتی سه بعدی حمایت کرد. این امر در مواردی کاربرد دارد که شکل محصول یا بسته بندی آن دارای صفت مشخصه و متمایز کننده باشد.

n

n

*قانون رقابت ناعادلانه ممکن است در برخی کشورها طرح صنعتی یک شرکت را در برابر تقلید توسط رقبای آن مورد حمایت قرار دهد.

n

n

هرگاه یک طرح صنعتی از طریق ثبت شدن حمایت شود، مالک آن از حق انحصاری جلوگیری از نسخه برداری غیرمجاز یا تقلید توسط اشخاص ثالث برخوردار می شود. این حق جلوگیری سایرین از ساخت، عرضه، واردات، صادرات یا فروش هر محصولی که طرح در آن بکار رفته یا در آن گنجانده شده است را شامل می شود. قانون و شیوه عملکرد کشور یا منطقه مربوط میزان واقعی حمایت از طرح صنعتی ثبت شده را تعیین خواهد کرد.

n

n

بعنوان یک قاعده کلی، یک طرح در صورتی قابل ثبت است که یک یا چند مورد از الزامات زیر را بر اساس قانون حاکم در کشور مربوط رعایت کرده باشد:

n

n

*طرح باید جدید باشد. یک طرح درصورتی جدید محسوب خواهد شد که عین آن قبل از تاریخ تسلیم یا تقاضانامه ثبت در دسترس عموم نباشد.

n

n

*طرح باید اصل باشد. یک طرح درصورتی اصل محسوب می شود که بطور مستقل توسط طراح پدید آمده باشد و کپی یا تقلیدی از طرح های موجود نباشد.

n

n

*طرح باید شخصیت فردی داشته باشد. یعنی تاثیر کلی که طرح بر کاربر آگاه بوجود می آورد با تاثیر کلی که طرح های قبلی که قبلا”” در دسترس عموم قرار گرفته اند بر آن کاربر بوجود می آورند، تفاوت داشته باشد.

n

n

فرض کنید شرکت شما چتری را با طرحی ابتکاری طراحی کرده است، آن را در اداره مالکیت معنوی ملی به ثبت رسانده و در نتیجه برای چتر با طرح مزبور حق انحصاری بدست آورده است.

n

n

این به آن معنی است که اگر متوجه شوید یکی از رقبای شما چتری را با همان طرح یا طرحی که اساسا”” عین طرح شما است را وارد می کند یا می فروشد، قادر خواهید بود از استفاده از طرح تان توسط شخص مزبور جلوگیری کنید و احتمالا”” خساراتی که شرکت شما در نتیجه استفاده غیرمجاز از آن طرح متحمل شده است را نیز دریافت کنید.

n

n

بنابراین، با اینکه نمی توانید از تولید محصولات رقابتی توسط رقیبان تان جلوگیری کنید ولی میتوانید از ساخت محصولاتی که عین کالای شما هستند و از خلاقیت شما سوءاستفاده می کنند جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات مربوط به نحوه اجرای حقوق خود توصیه می شود با یک وکیل مالکیت معنوی مشورت کنید.

n

n

 

n

n

از دیرباز، طرح های قابل حمایت به محصولات ساخته شده مربوط می شوند از جمله شکل یک کفش، طرح یک گوشواره یا تزئینات یک قوری چای. ولی در دنیای دیجیتال، حمایت بتدریج در برخی کشورها تعدادی از سایر محصولات و انواع مختلف طرح ها را نیز دربرمیگیرد. این موارد شامل نمای تصویری الکترونیکی رایانه ای که توسط رمزهای رایانه ای ایجاد می شوند، نمایش گرافیکی بر نمایشگر رایانه و تلفن های همراه و غیره را نیز شامل می شود.

n

n

طرح هائی که به طور کلی در بسیاری از کشورها قابل ثبت نیستند شامل موارد زیر هستند.

n

n

*طرح هائی که الزامات جدید بودن، اصل بودن و/یا شخصیت فردی را رعایت نکرده باشند.

n

n

*طرح هائی که بطور انحصاری در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می شوند. این ویژگیهای فنی یا عملکردی طرح، بر اساس داده های هر مورد خاص، با سایر حقوق مالکیت معنوی ممکن است حمایت شوند (مثلا”” اختراعات، مدلهای مصرفی یا اسرار تجاری).

n

n

*طرح های حاوی نمادهای (سمبل های) رسمی یا نشان های رسمی (مانند پرچم کشورها).

n

n

*طرح هائی که بر خلاف نظم عمومی یا اخلاق حسنه هستند.

n

n

 

n

n

بعلاوه، باید بخاطر داشت که برخی کشورها، صنایع دستی را بعنوان طرح صنعتی حمایت نمی کنند چون قانون طرح صنعتی این کشورها مقرر می کند که محصولی که طرح صنعتی برای آن بکار میرود، کالائی تولیدی است یا اینکه آنرا می توان با لوازم یا ابزارهای صنعتی مجددا”” تولید کرد.

n

n

قوانین ملی ممکن است محدودیتهای بیشتری برای ثبت طرح های صنعتی وضع کنند. توصیه می شود با وکیل مالکیت معنوی یا اداره ملی مالکیت معنوی مربوط مشورت کنید.

n

n

بسته به هر اداره ملی مالکیت معنوی، فرآیند ثبت یک طرح صنعتی بطور کلی ۶ تا ۱۲ ماه یا بیشتر طول میکشد. این مدت به مسائل مختلف بستگی دارد مانند اینکه آیا کارشناس پرونده آن را نپذیرد، یا اینکه اعتراض به ثبت طرح قبل از ثبت آن در قانون مقرر شده باشد یا خیر.

n

n

اگر مایلید از طرح صنعتی خود طبق یک سیستم ثبت حمایت کنید، سری نگاه داشتن طرح امری کاملا”” حیاتی است زیرا شرط اصلی حمایت از طرح بطور کلی این است که طرح باید جدید باشد. اگر طرح خود را به سایرین نشان می دهید، توصیه می شود در موافقتنامه ای کتبی شرائط حفظ اسرار را مقرر کنید و مشخص کنید که طرح مورد نظر موضوعی سری تلقی می شود.

n

n

طرحی که قبلا”” برای عموم افشاء شده است، برای مثال از طریق نشر آگهی آن در کاتالوگ یا بروشورهای شرکت شما، ممکن است از آن پس جدید محسوب نشود چون بخشی از مالکیت عمومی خواهد بود و قابل حمایت نخواهد بود مگر اینکه قانون حاکم مهلت ارفاقی را مقرر کرده باشد یا اینکه حق تقدم تقاضانامه مقدم قابل ادعا باشد.

n

n

مثال: نوزاد و کودکان

n

n

با در نظر گرفتن رفاه و آسایش نوزادان در وان حمام، شرکت کوچک فرانسوی «نوزاد و کودکان» ننوی نوزاد برای حمام را طراحی و تولید کرد. طرح ساده و اصل آن توانست توجه نوزادان و مادران را در سرتاسر جهان به خود جلب کند. شرکت نوزاد و کودکان، به منظور اینکه حمایت از محصول جدید خود را تضمین کند، تقاضانامه بین المللی برای ثبت طرح صنعتی خود را در ماه مارس ۲۰۰۰ تسلیم کرد. پس از اینکه مراحل ثبت آن کامل شد، شرکت نوزاد و کودکان موفق شد محصول خود را در بیش از ۱۰ کشور در ۳ قاره مختلف بطور مستقیم یا از طریق واگذاری اجازه بهره برداری بر اساس طرح صنعتی ثبت شده خود به بازار عرضه کند. این محصول موفقیت قابل ملاحظه ای داشته است. این ننو امروز مهمترین محصول شرکت نوزاد و کودکان است و این شرکت که از حق انحصاری قانونی مقرر در حمایت از طرح صنعتی برخوردار است کماکان محصول خود را در سرتاسر جهان به بازار عرضه می کند.

n

n

مهلت ارفاقی چیست؟

n

n

در برخی کشورها، قانون مهلت ارفاقی را برای ثبت مقرر کرده است که مدت آن معمولا”” بین ۶ ماه تا یکسال از تاریخ در دسترس عموم قرار گرفتن، افشاء و یا انتشار طرح است.

n

n

این مربوط به مواردی است که اقلامی که حاوی طرح هستند قبل از تسلیم تقاضانامه فروخته شوند، در نمایشگاه تجاری به نمایش گذارده شوند، یا در یک کاتالوگ، بروشور یا آگهی تبلیغاتی منتشر شوند. طی این دوره، می توانید محصول خود را در بازار بفروشید بدون اینکه جدید بودن آن از بین برود و کماکان تقاضای ثبت آنرا تسلیم کنید.

n

n

با این حال، چون این امر در تمام کشورها صادق نیست، و به هر حال، از نظر زمانی محدود است، اغلب توصیه می شود تا زمانی که حمایت از طرح را تقاضا نکرده اید، آنرا مخفی نگاه دارید. بعلاوه، طی دوره مهلت ارفاقی هیچ حق انحصاری نخواهید داشت.

n

n

از طرح صنعتی چه مدت حمایت می شود؟

n

n

مدت حمایت از طرح صنعتی ثبت شده در کشورها متفاوت است، ولی این مدت معمولا”” حداقل ۱۰ سال است (با اینکه این مدت اغلب بیشتر است، برای مثال ۱۴ سال برای طرح ها در ایالات متحده و تا ۲۵ سال تحت قانون طرح ثبت شده در اتحادیه اروپا). در بسیاری از کشورها، مالکین حق باید مدت حمایت از طرح خود را پس از ۵ سال تمدید کنند.

n

n

برای کسب حق انحصاری در خصوص بهبود عملکرد یک محصول، عموما”” توصیه می شود تقاضای حمایت از اختراع یا مدل مصرفی را تسلیم کنید یا اگر عملکرد محصول بدیهی و واضح نباشد، آنرا بعنوان اسرار تجاری حفظ کنید. با اینحال، اغلب یک محصول جدید بهبود عملکرد را با ویژگیهای نوآورانه زیبائی شناختی ترکیب می کند. فرض کنید شما یک تلفن همراه جدید طراحی کرده اید. ضمن اینکه تلفن همراه ممکن است نتیجه سلسله ای از بهبودهای اجزاء الکترونیک باشد و ممکن است بعنوان اختراع حمایت شود، طرح اصل تلفن همراه شما را بعنوان یک طرح صنعتی میتوانید به ثبت برسانید. آیا می توانید تقاضای ثبت هر دو را بنمائید؟ پاسخ مثبت است.

n

n

تصمیم گیری در خصوص چگونگی، زمان و مکان طرح های صنعتی یک شرکت ممکن است بر سایر حوزه های مدیریت طرح تاثیر مهم داشته باشد. بنابراین، گنجاندن مسائل مربوط به حمایت طرح ها در راهبردهای بزرگتر تجاری یک شرکت بسیار ضروری است. برای مثال، نوع حمایت، هزینه ها، کارآمد بودن حمایت و مسائل مربوط به مالکیت طرح ممکن است هنگام اتخاذ تصمیمات زیر ملاحظات مهمی باشند:

n

n

* آیا طرح ها باید در شرکت شما تهیه شوند یا به آژانسهای خارج از شرکت سفارش تهیه آنها داده شود؛

n

n

* زمان استفاده اولیه یک طرح جدید در تبلیغات، بازاریابی یا نمایش عمومی در یک نمایشگاه؛

n

n

* کدام بازارهای صادراتی باید مورد نظر قرار بگیرند؛

n

n

*اجازه بهره برداری از یک طرح چگونه و چه زمان باید به اشخاص ثالث تفویض یا به آنها انتقال داده شود تا در مقابل دریافت منابع مالی، از آنها در تجارت استفاده کنند.

n

n

 

n

n

بسیاری از طراحان جوانب مختلف محصولات خود را توسط حقوق مختلف مالکیت معنوی حمایت می کنند. با این حال، به خاطر داشتن تفاوت بنیادین بین اختراعات و یا مدل های مصرفی و طرحهای صنعتی بسیار مهم است. اختراعات و مدل های مصرفی برای ابداعاتی هستند که بهبودهای عملکردی یک محصول را بوجود می آورند. حمایت طرح صنعتی برای شکل ظاهری یک محصول است.

n

n

بطور کلی، شخصی که طرح را بوجود آورده است یا اگر وی به موجب یک قرارداد کار می کند کارفرمای او، می تواند ثبت طرح را تقاضا کند. متقاضی می تواند یک شخص حقیقی (مثلا”” یک طراح) یا یک شخص حقوقی (مثلا”” یک شرکت) باشد. در هر دو صورت، تقاضانامه ثبت را میتوان بطور مستقیم یا از طریق وکیل تسلیم نمود. اگر شما متقاضی خارجی هستید ممکن است مجبور شوید تقاضانامه خود را توسط وکیلی تسلیم کنید که اداره مالکیت معنوی کشور مورد نظر وی را تائید کرده است.

n

n

پدید آورنده یک طرح، یعنی طراح، معمولا”” اولین مالک طرح است مگر اینکه موارد و شرائط خاص وجود داشته باشند. برای مثال، در اکثر کشورها، اگر شخصی که در استخدام کارفرما است طرحی را طبق شرائط مندرج در قرارداد استخدام پدید آورده باشد، یعنی طی ساعات کاری در داخل شرکت و بعنوان بخشی از وظایف خود در شرکت این کار را انجام داده باشد، طرح (و حقوق مربوط) به کارفرما تعلق خواهد داشت یا از طریق انتقالنامه رسمی کتبی باید منتقل شود.

n

n

مثال: DURACELL

n

n

تا دهه ۱۹۸۰ ، Duracell عملا”” یک شرکت تک محصولي بود که باطریهای آلکالاین تولید میکرد.

n

n

این شرکت در سال ۱۹۸۱، برای تولید یک چراغ قوه جیبی طراحان مشاور استخدام کرد. این محصول کمی پس از آن در سال ۱۹۸۲ به بازار عرضه شد. دو سال بعد، این طرح چراغ قوه جایزه شورای طرح های پادشاهی متحده انگلستان را برنده شد. طی چند سال، این شرکت گونه ها و شکلهای مختلف چراغ قوه جیبی با طرح های مختلف برای بازارهای مختلف تولید کرده است. چراغ قوه مخصوص مصرف کنندگان جوان در رنگهای مد روز تولید شدند. ویژگیهای عملکردی نوآورانه محصول بعنوان اختراع حمایت می شوند در حالیکه طرح آن در بسیاری از کشورهای عمده ای که این شرکت در آنها به تجارت می پردازد حمایت شده است.

n

n

 

n

n

اگر طرح توسط یک طراح خارج از شرکت طبق قرارداد تهیه شده باشد، حقوق مربوط به آن عموما”” به شرکتی تعلق خواهد داشت که طرح را سفارش داده است. در اینگونه موارد، چنین تلقی می شود که طرح برای استفاده شخصی تولید شده است که طرح را سفارش داده است و در نتیجه شخص مزبور مالک آن است. با مشخص کردن دقیق مسائل مربوط به مالکیت در قرارداد اصلی که با طراح منعقد می شود می توان از سوءتفاهم های آتی جلوگیری کرد. همچنین باید بخاطر داشته باشید که طراح محصول می تواند در خصوص ترسیمات طرح اصلی بطور خودکار از حق کپی رایت برخوردار شود و این موضوع نیز باید در قرارداد ذکر شود.

n

n

پاسخ این پرسش در کشورهای مختلف تفاوت قابل ملاحظه ای دارد. در بسیاری از کشورها، میتوانید ثبت طرح های متعدد (۲۰،۱۰ یا حتی ۵۰ طرح ) را با تسلیم یک تقاضانامه تقاضا کنید، به این شرط که همه آنها به یک محصول یکسان یا طبقه ای از محصولات مربوط باشند.

n

n

مثال: TRAX

n

n

TRAX سیستم صندلی های عمومی است که توسط رادنی کینزمن طراحی و توسط شرکت OMK Design Ltd. فروخته می شود. صندلی های TRAX  بدوا”” به منظور رعایت الزامات راه آهن بریتانیا طراحی شده بود که هدف آن این بود که صندلیهای عمومی باید دارای ظاهر خوب و راحت باشند، در برابر آب و هوا مقاوم بوده و به تعمیر و نگهداری کم نیاز داشته باشند. به مرور زمان، TRAX به یک محصول موفق تبدیل شده است که بخشی از آن بدلیل طرح عملی آن است و در بیش از ۶۰ فرودگاه در سرتاسر جهان نصب شده است.

n

n

طرح TRAX بعنوان یک طرح صنعتی ثبت شده در انگلستان، استرالیا، کشورهای بنلوکس، آلمان، ایتالیا، ژاپن و ایالات متحده آمریکا حمایت می شود.

n

n

این امر به شرکت OMK Design Ltd برای استفاده تجاری از محصول با طرح حمایت شده در کشورهای مزبور حق انحصاری می دهد. در برخی موارد، شرکت OMK Design Ltd به شرکتهای خارجی اجازه تولید صندلیهای عمومی TRAX را در مقابل پرداخت حق امتیاز تفویض کرده است.

n

n

 

n

n

این یعنی اگر مجموعه ای از صندلی، میز و میز توالت طراحی کرده اید و مایلید آنها را حمایت کنید، بسیاری از کشورها به شما اجازه خواهند داد یک تقاضانامه واحد که حاوی همه آنها باشد را تسلیم کنید و فقط یک هزینه تقاضانامه پرداخت کنید چون همه آنها به یک طبقه از محصولات تعلق دارند. با اینحال، اگر قصد دارید چراغی که به همراه آنها بکار می رود را نیز حمایت کنید احتمالا”” از شما خواسته خواهد شد تقاضانامه جداگانه ای تسلیم کنید زیرا چراغ در طبقه متفاوتی قرار دارد. بطور کلی، با اینکه برای هر طرح اضافه هزینه ای دریافت می شود مبلغ آن بسیار کمتر از هزینه تسلیم تقاضانامه جداگانه برای هر طرح است.

n

n

با این حال، در برخی کشورها شاید مجبور شوید تقاضانامه جداگانه ای برای هر طرح تسلیم کنید. بسیاری از این کشورها، ضمن اینکه هر تقاضانامه را به یک طرح خاص محدود می کنند، اجازه می دهند شکل های مختلف و متعدد آن طرح در تقاضانامه گنجانده شود؛ سایرین برای قانون یک طرح در مواقعی که طرح به مجموعه ای از اقلام مربوط شود استثناء قائل می شوند.

n

n

*گونه های مختلف برای مثال شامل دو گوشواره می شوند که تفاوت آنها در این است که یکی از آنها با گیره به گوش می چسبد و دیگری سوزنی دارد که از سوراخ گوش می گذرد. برای اینکه طرحهای مختلف گونه تلقی شوند باید برای یک کالای یکسان بکار روند و نباید از یکدیگر تفاوت اساسی داشته باشند.

n

n

*از طرفی یک مجموعه به معنی تعدادی از اقلام است که دارای ماهیت عمومی یکسان هستند که معمولا”” با هم فروخته می شوند یا به منظور استفاده با هم تولید می شوند و دارای ویژگیهای مشترک طرحی هستند. برای مثال می توان به کارد، چنگال و قاشق و همچنین لوازم خانگی (مانند سشوار مو و نازل و برس آن) اشاره کرد.

n

n

همانطور که دیده می شود شکل های مختلف اقلام را می توان در یک تقاضانامه واحد گنجاند؛ جزئیات دقیق الزامات و موارد درخواست حمایت به صورت مقرون به صرفه را با مشورت با یک وکیل مالکیت معنوی یا از طریق اداره مالکیت معنوی مربوط می توان تهیه کرد.

n

n

طرح های صنعتی عموما”” در طبقات خاص گروه بندی یا طبقه بندی می شوند تا بتوان به راحتی به آنها دسترسی پیدا کرد. ممکن است از شما خواسته شود در تقاضانامه تان به طبقه ای از کالاها اشاره کنید که قصد دارید برای آنها طرح موردنظر را استفاده کنید. بسیاری از کشورها از موافقت نامه لوکارنو برای طبقه بندی بین المللی طرح های صنعتی استفاده می کنند.برای این منظور می توانید به

n

n

/www.wipo.int/classification/en/Locarno/about مراجعه کنید.

n

n

هنگامی که مالک طرح (دهنده اجازه) به شخص ثالث (گیرنده اجازه) اجازه می دهد از طرح صنعتی خود برای هر منظوری که طرفین در مورد آن به توافق رسیده اند استفاده کند، اجازه بهره برداری به این شخص تفویض می شود. در چنین موارد، قرارداد اجازه بهره برداری عموما”” بین دو طرف امضاء می شود و شرائط و حدود موافقتنامه در آن به صراحت قید می شود.

n

n

قراردادهای بهره برداری اغلب در خصوص کشورهائی که گیرنده اجازه می تواند در آنها از طرح استفاده کند، مدت قرارداد و نوع کالاهائی که طرح می تواند برای آنها بکار رود محدودیتهائی را شامل می شوند. به منظور تفویض اجازه بهره برداری از طرح در کشورهای خارجی باید قبلا”” طرح خود را در کشورهای موردنظر ثبت یا حداقل تقاضانامه ثبت آنرا تسلیم کرده باشید.

n

n

تفویض اختیار به سایرین برای استفاده از طرح صنعتی شما از طریق قرارداد اجازه بهره برداری کسب و کار شما را قادر خواهد کرد منبع درآمد مضاعف داشته باشد و وسیله ای معمول برای استفاده از حق انحصاری یک شرکت در خصوص طرح های صنعتی آن است.

n

n

موافقتنامه های اجازه بهره برداری از طرح های صنعتی اغلب در موافقتنامه های جامع تر بهره برداری گنجانده می شوند که تمام جوانب یک محصول (یعنی نه فقط عناصر بصری آن) را در بر می گیرند.

n

n

چرا باید طر ح ها در خارج از کشور حمایت شوند؟

n

n

اگر شرکت شما قصد دارد محصولات دارای طرح اصل را صادر کند یا قصد دارد اجازه تولید، فروش یا صادرات این نوع محصولات را به سایر شرکتها در کشورهای خارجی تفویض کند باید حمایت از طرح های خود در این کشورها را در نظر بگیرد تا از همان منافع ناشی از حمایت در خارج برخوردار شوید که در بازار داخلی نیز از آن برخوردار هستید.

n

n

چگونه باید از طرح صنعتی خود در خارج از کشور حمایت کنید؟

n

n

حمایت از طرح های صنعتی به قلمرو کشورها محدود می شود. این یعنی حمایت از طرح صنعتی بطور کلی به کشور یا منطقه ای محدود است که طرح مزبور را در آنجا ثبت کرده اید. بنابراین، اگر مایلید طرح صنعتی تان در بازارهای صادراتی حمایت شوند باید مطمئن شوید در آن کشورهای خاص تقاضانامه کسب حمایت تسلیم شده باشد.

n

n

باید حتما”” بخاطر داشته باشید که ظرف ۶ ماه از تاریخی که تقاضای کسب حمایت در اولین کشور تسلیم شد فرصت دارید هنگام تقاضای کسب حمایت در سایر کشورها حق تقدم ادعا کنید. پس از اینکه این مدت منقضی شد، نمی توانید حمایت از طرح خود در کشورهای خارجی را تقاضا کنید چون طرح شما جدید محسوب نمی شود.

n

n

سه راه برای حمایت از طرح های صنعتی شما در کشورهای خارجی وجود دارد:

n

n

۱-مسیر ملی:

n

n

شرکتها می توانند بطور جداگانه به ادارات مالکیت معنوی هر کشوری که قصد دارند در آنها حمایت کسب کنند، تقاضانامه مربوط راتسلیم کنند. این فرآیند ممکن است پیچیده و دست و پاگیر و گران باشد چون معمولا”” به ترجمه به زبان محلی و همچنین پرداخت هزینه های اداری (و گاهی حقوقی) نیاز خواهد بود.

n

n