مراسم سالگرد درگذشت استاد محمود حسابی

nمراسم بزرگداشت زنده‌یاد استاد محمود حسابی، پدر دانش فیزیک نوین در ایران و پایه‌گذار نخستین دانشگاه کشور دربیست و یکمین سالگرد درگذشت استاد، صبح و بعد از ظهر پنج شنبه ۱۴ شهریورماه در محل منزل استاد در تجریش و در کنار مزار ایشان در تفرش برگزار می‌شود.

n

nمنزل زیبای استاد واقع در تجریش، چهارراه حسابی از ساعت ۸ تا ۱۰ بامداد پنج شنبه پذیرای عموم علاقمندان و دوستداران دکتر حسابی است. در ادامه شرکت کنندگان مراسم در ساعت ۱۱ با وسایل نقلیه به شهر دانشگاهی تفرش عازم می‌شوند تا ساعت ۱۷ در کنار مزار استاد بیست و یکمین سالگرد درگذشت پدر دانش فیزیک نوین ایران را گرامی بدارند.

n

n 

”
————————————-

nزنده‌یاد دکتر حسابی بی‌شک یکی از موثرترین خدمتگزاران علم و فرهنگ ایران در عصر حاضر و از پیشگامان رواج دانش جدید و ایجاد نهادهای علمی نوین در کشور به شمار می‌رود که خالصانه کمر به آبادانی ایران بست و در شرایطی که می‌توانست به بالاترین سطوح علمی جهان در رشته فیزیک نایل شود با شوق خدمت به کشور موقعیت‌ مناسب علمی خود در بزرگترین دانشگاه‌های جهان رها کرد و به ایران بازگشت و با پایه‌گذاری و مشارکت در ایجاد بزرگترین نهادهای علمی، آموزشی و اجرایی کشور نقشی بی‌بدیل و تاریخی در مسیر توسعه علمی ایران ایفا کرد.

n

n 

n

nمرحوم دکتر حسابی که در اوایل اسفندماه ۱۲۸۱ هجری شمسی در خانواده‌ای «تفرشی» به دنیا آمد به دلیل شرایط خاص خانوادگی این امکان یافت که به رغم مشکلات و تنگناهای مالی خانواده تحصیلات خود را در مدارس و دانشگاه‌های امروزی لبنان و فرانسه پشت سر بگذارد و در نخستین سال‌های جوانی به دریافت مدارج مختلف علمی از جمله دانشنامه دکتری فیزیک با درجه عالی از دانشگاه «سوربن» فرانسه نایل شود.

n

n 

n

n 

n

n

n 

n

nحسابی چند سال بعد برای تکمیل نظریه‌ای که در زمینه فیزیک ذرات داشت به آمریکا رفت و مدتی در دانشگاه‌های پرینستون و شیکاگو به فعالیت‌های پژوهشی در این زمینه پرداخت.

n

n 

n

nدکتر حسابی علی رغم علاقه شدیدی که به فیزیک و فعالیت‌های تحقیقاتی داشت و با وجود موقعیت مناسبی که برای کار و تحقیق در بهترین و مجهزترین دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های روز دنیا داشت، به ایران بازگشت آن هم در شرایطی که در محیط استبدادزده و عقب‌مانده آن روز هیچ جایگاه درخوری برای اشتغال یک دانش‌آموخته عالی فیزیک وجود نداشت.

n

n 

n

nحسابی با این حال این بخت را پیدا کرد که با همراهی جمعی از رجال فرهیخته آن روزگار، زمامداران بی‌سواد اما شیفته مظاهر تمدن غرب را به ایجاد دانشگاه در کشور متقاعد کند و به این ترتیب در سال ۱۳۱۳ دانشگاه تهران به عنوان نخستین مرکز آموزش عالی امروزی در کشور آغاز به کار کرد.

n

n 

n

nدکتر حسابی حدود نیم قرن یعنی تا آخرین سال‌های حیات خود ارتباط علمی خود را با دانشگاه تهران به عنوان استاد حفظ کرد که ثمره آن تربیت چندین نسل از اساتید و دانش‌آموختگان علوم و مهندسی در کشور است.

n

n 

n

nوی در کنار تدریس و فعالیت‌های آموزشی نقشی استثنایی در پایه‌گذاری بسیاری از فعالیت‌ها و مراکز علمی و اجرایی کشور ایفا کرد.

n

n 

n

nاز جمله دستاوردها و خدمات علمی و فرهنگی استاد مواردی همچون انجام اولین نقشه‌برداری علمی، فنی و مهندسی کشور (تهیه نقشه نوین راه ساحلی سراسری میان بنادر خلیج فارس – بندر لنگه به بوشهر) (سال ۱۳۰۶)، تأسیس مدرسه مهندسی وزارت راه و تدریس در آن (سال ۱۳۰۷)، تأسیس دارالمعلمین عالی و تدریس در آن ( ۱۳۰۷)، ساخت نخستین رادیو در کشور (۱۳۰۷)، تاسیس دانشسرای عالی و تدریس در آن ( ۱۳۰۸)، ایجاد نخستین ایستگاه هواشناسی در ایران (۱۳۱۰)، نصب و راه‌اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران (۱۳۱۰)، تعیین ساعت ایران (۱۳۱۱)، تأسیس اولین بیمارستان خصوصی در ایران به نام « بیمارستان گوهرشاد» (به یاد مادر گرامیشان) (۱۳۱۲)، مأموریت وزارت راه برای ساخت راه تهران به شمشک جهت معادن ذغال سنگ (۱۳۱۲)، پیشنهاد و تدوین قانون تأسیس دانشگاه تهران و تأسیس دانشکده فنی (۱۳۱۳) و ریاست آن دانشکده تا سال ۱۳۱۵ و تدریس در آن، تأسیس دانشکده علوم و ریاست آن دانشکده از ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۷ و از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۶ و تدریس در گروه فیزیک آن دانشکده تا واپسین روزهای عمر، ‌تأسیس مرکز عدسی‌سازی – دیدگانی – اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران، مأموریت خلع ید از شرکت نفت انگلیس در دولت دکتر مصدق، ریاست اولین هیأت مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران، تصدی وزارت فرهنگ در کابینه مرحوم دکتر مصدق، ‌پایه‌گذاری مدارس عشایری و تأسیس نخستین مدرسه‌ عشایری ایران (۱۳۳۰)، مخالفت با طرح قرارداد ننگین کنسرسیوم و کاپیتولاسیون در مجلس، مخالفت با عضویت دولت ایران در قرارداد سنتو (باکت بغداد) در مجلس، پایه‌گذاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (۱۳۳۰) ، پایه‌گذاری مرکز تحقیقات و رآکتور اتمی دانشگاه تهران، تأسیس سازمان انرژی اتمی و عضو هیأت دایمی کمیته‌ی بین‌المللی هسته‌یی ( ۱۳۳۰ – ۱۳۴۹) ، تدوین قانون استاندارد و تأسیس مؤسسه استاندارد ایران ( ۱۳۳۳)، ‌تأسیس نخستین رصدخانه نوین در ایران، تأسیس اولین مرکز مدرن تعقیب ماهواره‌ها در شیراز ( ۱۳۳۵)، پایه‌گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان (۱۳۳۸) ، تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی فضای ایران و عضویت دایمی کمیته بین‌المللی فضا (۱۳۶۰)، تأسیس انجمن موسیقی ایران، تاسیس و عضویت پیوسته فرهنگستان زبان ایران از ( ۱۳۴۹) تا واپسین روزهای فعالیت آن دانشمند فقید ذکر شده است.

n

n 

n

n 

n

n

n 

n

nاستاد حسابی بی‌شک یکی از بزرگترین چهره‌های علمی معاصر کشور است که توانست در مقطعی تاریخی از توسعه کشور به مدد همت والا، نوجویی و عشق سرشار خود به پیشرفت و آبادانی میهن، نقشی بی‌بدیل در عرصه دانش و فرهنگ کشور ایفا کند که البته سعادت گام بر داشتن در این راه بزرگ را با چشم‌پوشی از بسیاری امتیازات و فرصت‌های درخشان پیشرفت علمی و مادی به دست آورد.

n

n 

n

nاگرچه برخی تعابیر مبالغه آمیز و داستان بافی ها و خاطره سازی‌ها درباره جایگاه علمی دکتر حسابی در رشته فیزیک و مراودات او با دانشمندان بزرگ هم عصرش، غبارهایی از افراط و و تفریط را پیرامون او برانگیخته است اما اندک تاملی در سوابق و خدمات درخشان این دانشمند متعهد که همگان بر نقش تاریخی و سازنده او در پیشرفت علمی ایران اذعان دارند، چنان تصویری باشکوه و ستودنی از مرحوم دکتر حسابی ترسیم می‌کند که هیچ غباری نمی تواند آن را کم رنگ کند.

n

n 

n

nدکتر حسابی سرانجام پس از نود سال عمر پر بار و خدمت بی وقفه در راه توسعه و اعتلای ایران در ۱۲ شهریورماه ۱۳۷۱ به دنبال عارضه قلبی بدرود حیات گفت.

n

n 

n

nمقبره استاد بنا به خواسته ایشان در زادگاه خانوادگی – شهر دانشگاهی تفرش – قرار دارد.

n

n 

n