nشاید اگر این خبر را فرد دیگری غیراز بالاترین مسئول حوزه علم و فناوری کشور اعلام می‌کرد او را به سیاه‌نمایی یا اظهارات غیرواقعی متهم می‌کردند اما اکنون معاون علمی فناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان کشور به‌طور رسمی اعلام کرده است که۱۰هزار اختراع جدید در پنج سال اخیر از سوی مخترعان کشور به ثبت رسیده که تنها ۲۰مورد از آنها به مرحله تولید و تجاری‌سازی رسیده است!
n
nنسرین سلطانخواه اظهار داشت:اختراع‌های ثبت شده در کشور در سال‌های گذشته در سطوح یک تا سه بوده است. از مجموع این اختراع‌ها، دو هزار اختراع تأیید سطح سه علمی بنیاد ملی نخبگان را دریافت کرده و از حمایت‌های این بنیاد برای دریافت تسهیلات ۳۰میلیون ریالی بلاعوض برخوردار شده. مخترعانی که بخواهند فرایند اختراع خود را به مرحله تجاری‌سازی برسانند، باید سطح اختراع را از سه به دو برسانند. وی تصریح کرد:تعداد مخترعان سطح دو کشور در پنج سال گذشته، تنها دو نفر بوده که این تعداد هم‌اکنون به ۲۰نفر افزایش یافته است
”
————————————-
n.
n
nاما برای اینکه بدانیم این سطح‌بندی‌ها در بنیاد نخبگان چه معنا و مفهومی دارد به شاخص‌های این سطح‌بندی توجه کنید: در سطح یک، دریافت‌کننده اعتبار باید چهار اختراع ثبت شده بین‌المللی داشته یا با داشتن دو اختراع ثبت شده بین‌المللی توانسته باشد کالا یا فراورده مبتنی بر اختراع خویش را با خوشنامی و آثار مثبت فرهنگی، اجتماعی در سه کشور به فروش رسانده باشد. مبلغ اعتبار پژوهش و نوآوری سطح یک مخترعان ۳۰۰میلیون ریال است. هنوز معلوم نیست چند اختراع مخترعان از این ۱۰هزار مورد موفق به کسب سطح یک شده است.
n
nدر سطح دو، شخص مخترع باید حداقل چهار اختراع را به تأیید بنیاد برساند و یا یکی از اختراعاتش به تولید انبوه یا به فروش رسیده باشد که در این صورت مبلغ ۲۰۰میلیون ریال اعتبار پژوهش و نوآوری به مخترع تعلق خواهد گرفت. طبق اعلام رئیس بنیاد ملی نخبگان تنها ۲۰مخترع در پنج سال اخیر موفق به کسب سطح دو شده‌اند. این آمار در سال‌های قبل از آن یعنی قبل از سال ۱۳۸۷فقط دو نفر بوده است!
n
nدر سطح سه که از نیمه دوم سال ۱۳۸۷طرح پشتیبانی از مخترعان با برگزاری نخستین جشنواره نوآوری و شکوفایی، نمایشگاه‌های اختراعات استانی و سامانه الکترونیک ارزیابی اختراعات آغاز شد به هر یک از واجدان شرایط دریافت اعتبار سطح سه، مبلغ ۳۰میلیون ریال پرداخت می‌شود که این اعتبار برای کمک به تجاری‌سازی و تحقیقات تکمیلی از طریق مراکز ناظر مورد تأیید بنیاد نخبگان است. ظاهرا اغلب اختراعات ثبت شده در ایران یعنی حدود ۹هزار و ۹۸۰ اختراع از ۱۰هزار اختراع مذکور در سطح سه طبقه بندی می‌شوند.
n
nهفته گذشته خبری به نقل از رکورددار اختراعات در ایران منتشر شد که توانسته ۱۸۰اختراع به نام خود ثبت کند. او البته در آخرین اختراعش مدعی بود که ماشین سفر به آینده یا پیش‌بینی آینده یا چیزی شبیه به این ساخته است که جزئیات این اختراع تا‌کنون مکتوم مانده است، روزنامه همشهری متعاقب این خبر، در یادداشتی بر غیرواقعی بودن و غیرکاربردی بودن اینگونه اختراعات تأکید کرد و نوشت نباید به آمارهای اختراعات در ایران دل خوش کنیم بلکه باید به آن دسته از تولیدات علمی اهمیت بدهیم که به مرحله فناوری رسیده باشند؛ یعنی بتوانند به محصول یا کالایی تبدیل شوند و قابلیت تجاری شدن داشته باشند.
n
nواقعیت این است که تولید علم در ایران عمدتا منحصر به انتشار مقاله شده است، اختراع یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تولید علم در هر کشور به شمار می‌رود اما اختراعات ثبت شده در ایران دارای وضعیتی که تشریح شد هستند. شاید زمان آن رسیده باشد که در سیاستگذاری حوزه علم و فناوری تجدید نظر شود.
‘
