”
————————————-
n
n
n
nمالکیت معنوی یک مفهوم حقوقی است که از یک‌سو به حمایت از پدیدآورنده اثر می‌پردازد و به او این اطمینان را می‌بخشد که با آسودگی خاطر آثار بهتری عرضه کند و از سوی دیگر به جامعه این امکان را می‌دهد که با اعتماد به اصالت آثار، از فواید مالکیت معنوی بهره‌مند شود.
n
nحمایت قوی و مؤثر از حقوق مالکیت معنوی عامل مهم و تعیین‌کننده‌ای در تسهیل موجبات انتقال تکنولوژی و جلب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در بخش‌های معین اقتصادی است که برای توسعه پایدارامری حیاتی تلقی می‌شود.
n
nباید توجه داشت که در نقض حقوق مالکیت معنوی، تنها افراد صاحب حق، آسیب نمی‌بینند بلکه درعین حال خساراتی بس بزرگ و غیرقابل جبران بر پیکره جامعه وارد می‌آید؛ چون وقتی حقوق صنعتی، ادبی و هنری مردم و ابداعات و اختراعات آن‌ها مورد حمایت کافی و مؤثر نباشد طبعاً میل به ابداع و اختراع و خلاقیت آن‌گونه که باید در افراد تقویت و بارور نمی‌شود و جامعه از نتایج بالقوه فکر طبقه مبتکر و متفکر خود محروم می‌ماند. اگرچه موضوع مالکیت معنوی ابتکارها و تراوش‌های ذهنی انسان است، ولی دارای ارزش مادی است.
n
nبه همین دلیل از اموال به حساب می‌آید و شامل حق مؤلف، حق اختراع، حق بر علایم تجارتی و صنعتی و حق بر اسرار تجارتی است.
n
nاصطلاح مالکیت معنوی انواع مالکیت‌های معنوی شامل حق کپی برداری، حمایت از اجراکنندگان صفحه گرامافون و سازمان‌های پخش کننده، علایم تجاری، نشانه‌های جغرافیایی، طرح‌های صنعتی، اختراع، طرح‌های ساخت مدارهای یکپارچه و حفاظت از اطلاعات افشا نشده را در بر می‌گیرد. اگر بخواهیم نقش و تاثیر مالکیت معنوی را در ایران مورد توجه قرار دهیم می‌توانیم برای نمونه به قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۶۴ اشاره‌کرد که در ماده ۶ سرقت‌های ادبی را ممنوع کرده و برای متخلفین مجازات پیش‌بینی کرده است.
n
nبر اساس تبصره یک ماده ۶، «سرقت ادبی عبارت است از نسبت دادن تمام یا بخش قابل توجهی از آثار و نوشته‌های دیگران به خود یا غیر ولو به صورت ترجمه». بر اساس تبصره دو این ماده نیز مرتکبان سرقت ادبی مستوجب مجازات‌های مقرر در ماده ۶۹۸ «ق. م.» ا خواهند بود و درصورت اصرار، مستوجب تشدید مجازات و لغو پروانه هستند.
n
nاین جرم از جرایم عمدی است و مرتکب در نسبت دادن بایستی قصد و عمد داشته باشد ولی نیازی به سوءنیت خاص نیست. یا براساس ماده ۲۴ قانون حمایت از مالکیت معنوی «هرکس بدون اجازه، ترجمه دیگری به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند به حبس تأدیبی از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد». این ماده در واقعه تخصیص قاعده «رضایت به ارتکاب جرم، عمل ارتکابی را مباح نمی‌سازد» است زیرا اصل کلی این است که رضایت قربانی تأثیری در تحقق ارتکاب جرم ندارد و این ماده رضایت قربانی را زایل کننده وصف جرم دانسته است. البته حمایت‌های مقنن از مالکیت ادبی و هنری برای توسعه و انطباق با پیشرفت‌های تکنولوژی است.
n
nمع الهذا مقررات ایران تا کنون برای پدیدآورنده اثر ادبی وهنری حق ترجمه قائل نشده است و بر این اساس بر گردان اثر دیگری بدون اجازه او، فاقد وصف کیفری است.
n
nاستاد دانشگاه
n
n
n
‘
