معرفی مدل‌های صحیح کارآفرینی دانش‌بنیان‌ مهم‌ترین وظیفه دانشگاه‌هاست

دکتر رضا لطفی در گفت‌وگو با ایسنا درباره اینکه برای تحقق شعار سال یعنی تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین چه اقداماتی باید صورت گیرد، اظهار کرد: در حال حاضر خوشبختانه حرکت‌های خوبی را آغاز شده و دانشجویان در حال آشنایی با این تعابیر هستند و به این موضوعات فکر می‌کنند. در واقع لازم است تمام اقدامات ما دانش‌بنیان باشد و این موضوع به اینکه یک شرکت دانش‌بنیان است یا خیر، ارتباطی ندارد. در حال حاضر شرکت‌های خوبی را می‌شناسم که فعالیت‌های بسیار شاخصی انجام می‌دهند اما هنوز برای دانش‌بنیان بودن اقدامی نکرده‌اند. پس دانش‌بنیان لزوما یک عنوان نیست بلکه مفهوم آن است که اهمیت دارد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: آیه‌ای در قرآن آمده که می‌فرماید «خداوند وضعیت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه خودشان، خودشان را تغییر دهند». این موضوع دارای ۲ جنبه مثبت و منفی است. جنبه مثبت آن این است که تغییر کردن از طرز فکر نشات می‌گیرد. پس ما باید برای بهبود وضع موجود تغییر کنیم و این تغییر ابتدا باید در تفکرمان ایجاد شود؛ این در حالی است که متاسفانه در توسعه مفهوم دانش‌بنیان با کمبود یک نگاه جامع مواجه هستیم و دانشجویان ما نیز این نگاه را ندارند. بنابراین یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که دانشگاه باید انجام دهد، ترویج همین نگاه جامع است.

صبر و اعتماد ۲ عنصر لازم برای دانش‌بنیان شدن

لطفی بیان کرد: گاهی ما اقداماتی در کشور انجام می‌دهیم که نشان می‌دهد از حوزه کارآفرینی دانش‌بنیان اطلاعی نداریم. نمونه بارز آن هم نبود اعتماد در چنین فعالیت‌هایی است. در حقیقت فعالیت‌های دانش‌بنیان نیاز به صبر و اعتماد دارد. اگر اعتماد باشد، قطعا به دنبال آن صبر هم به دست می‌آید. باید بدانیم هیچ فعالیت دانش‌بنیانی طی یک سال نتیجه نمی‌دهد. پس برای به ثمر رسیدن فعالیت‌های دانش‌بنیان لازم است دولت، سرمایه‌گذار و دانشجویان صبر داشته باشند تا به نتیجه دلخواه دست پیدا کنند. در این مسیر ضروری است همواره به صبر کردن باور داشته باشیم و البته باورهای خود را نیز اصلاح کنیم.  

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: موضوع دیگری که اهمیت دارد، این است که به نظر من برخی از تصمیم‌گیران ما بر این باور هستند که اگر ما کارخانه‌های نوآوری شیک احداث کنیم، به نوآوری و کارآفرینی کمک کرده‌ایم. به همین جهت یک نوع توقع در دانشجویان ایجاد شده که دولت باید فضای شکیلی را در اختیارشان قرار دهد تا شروع به کار کنند؛ در حالی‌ که این‌گونه نیست و کارآفرینی دانش‌بنیان از یک فضای شیک آغاز نمی‌شود.

برای مشاوره مجوز  دانش بنیانی با شماره ۰۵۱۹۱۰۱۰۱۱۷ تماس حاصل فرمایید

اولین سوال این است که بدانیم چه مساله‌ای را قرار است حل کنیم

لطفی عنوان کرد: مشکل دیگر این است که وقتی یک نفر تصمیم به کار کردن می‌گیرد، سوالی که از او می‌شود این است که ایده‌ تو چیست؟ در حالی که در چند سال اخیر در سایر نقاط دنیا ایده‌محور کار نمی‌کنند بلکه به دنبال این هستند که صاحب ایده دنبال حل چه مساله‌ای است. ما باید این دقت نظر را داشته باشیم که این ۲ مقوله با یکدیگر کاملا متفاوت است.

وی اظهار کرد: این سوال که ایده‌ات چیست، کاملا اشتباه است. همیشه گام نخست در تفکر طراحی همدلی است. در این همدلی باید دانست که افراد در چه زمینه‌هایی مساله و مشکل دارند و سپس به دنبال حل آن مساله باید بود. گام بعدی ایده‌پردازی است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: مشکل بزرگ دیگر ما در توسعه مفهوم دانش‌بنیان نگاه خطی و نمایی ماست. در حقیقت ما انتظار داریم کاملا خطی پیشرفت کنیم، در حالی‌ که پیشرفت به صورت نمایی است. اگر پیشرفت را یک فرایند نمایی بدانیم، متوجه خواهیم شد که این فرایند زمانی که اتفاق می‌افتد، به هیچ عنوان قابل مقایسه با آن نگاه خطی نیست.

لطفی خاطرنشان کرد: مساله دیگر عادت‌مان به پول نفت است. در دانشگاه این باور وجود دارد که دولت باید سهم دانشجویان از نفت را بدهد. حال متوجه می‌شویم که دانش‌بنیان شدن به باورهای ما مربوط می‌شود.

وی با اشاره به برنامه‌های دانشگاه فردوسی مشهد برای توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد: در این رابطه دانشگاه برنامه‌های جدی در دستور کار دارد. یکی از این برنامه‌ها بازنگری تمام گفته‌هایی است که تحت عنوان کارآفرینی و رویداد استارت‌آپ به میان می‌آید. برنامه مهم دیگرمان مساله‌شناسی است. زمانی که از مساله سخن به میان می‌آید، ممکن است این موضوع برای دانشجویی که به تازگی وارد دانشگاه شده، به خوبی قابل شناسایی نباشد. بنابراین من به عنوان یکی از اعضای هیات علمی باید در دانشکده‌ها کمیته‌هایی را برای تعریف مساله راه‌اندازی کنم. در واقع ما باید برای تعریف مساله نیز برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم در قدم بعد آن مسائل را حل نماییم.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: یکی دیگر از برنامه‌های جدی دانشگاه در حوزه اطلاع‌رسانی فعالیت‌های دانش‌بنیان است. بر همین اساس بناست مراودات خود را با رسانه‌ها بیشتر کنیم تا جامعه باور کند فعالیت‌هایی که دانشگاه انجام می‌دهد، واقعی و مفید است در حال حاضر به نظر می‌رسد باورهای جامعه در این خصوص جدی نیست.

باید دیوارهای بین دانشگاه و صنعت برداشته شود

لطفی خاطرنشان کرد: از همین رهگذر متوجه می‌شویم جهاد تبیینی که مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارد، یک مساله جدی است زیرا باورهای ما تمام زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همان‌گونه که غربی‌ها این تعبیر را دارند که افکارت را تغییر بده تا دنیایت تغییر کند. بنابراین جامعه باید باور کند کاری که دانشگاه انجام می‌دهد، تاثیرگذار است. گاهی این عدم باور از نبود آگاهی مردم ناشی می‌شود.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد:  برنامه جدی دیگر دانشگاه برای افزایش و نهادینه کردن فعالیت‌های دانش‌بنیان توسعه ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه است. با توجه به اینکه یک دیوار جدی میان جامعه و دانشگاه وجود دارد، از این‌ رو باید با ایجاد ارتباط میان دانشگاه با صنعت و جامعه این دیوارها را برداشت.