nنويسنده : ويليامسون سيني (به نقل از مجله حقوق کامپيوتر و تکنولوژي)

n

nمترجم : زهرا حکيمي

n

nناشر : همكاران سيستم

n

nتاريخ انتشار : ۰۷/۱۲/۱۳۸۳

n

nمعاهده ي همكاري ثبت اختراعات ( PCT )

n

nمعاهده ي همكاري ثبت اختراعات براي فراهم كردن زمينه ي ثبت بين المللي اختراع، از ديگر ابزار شركت ABC به شمار مي آيد. معاهده ي همكاري ثبت اختراع به اين شركت امكان مي دهد تا با پركردن يك تقاضانامه ي ثبت بين المللي و تعيين كشورهاي عضوي كه خواهان حمايت نرم افزار خود در آن كشورها است، از نرم افزارهاي خود پشتيباني كند. تا زماني كه ايالات متحده يكي از اعضاي PCT است، شركت ABC براي برخورداري از حمايت PCT كافي است از طريق USPTo يك تقاضانامه پر و ارسال كند. اين جريان امتيازات زيادي دارد؛ زيرا مشكلات مربوط به ارسال تقاضانامه ي ثبت را به هريك از كشورهايي كه ABC خواستار حمايت از اختراع خود در آن هاست، كاهش مي دهد. تقاضانامه ي بين المللي پس از پر كردن مورد بررسي بين المللي قرار مي گيرد. اين كار توسط UPSTo انجام مي گيرد.

————————————-

nپس از گزارش نتيجه، مواردي كه ممكن است ثبت يك ابداع و ابتكار را به عنوان اختراع تحت الشعاع قرار دهند بيان مي شوند. اگر مقام بررسي بين المللي (ISA) 17 تشخيص دهد كه موضوعي به عنوان يك اختراع قابل ثبت شدن نيست و در فهرست در دست رس وجود ندارد، به متقاضي يادآوري مي كند كه هيچ بررسي صورت نخواهد گرفت و او از دلايل اين تصميم گيري آگاه مي كند. طبق ماده ي ۳۹۰۱ مقررات مربوط به PCT، برنامه هاي رايانه اي تا حدي كه ISA قادر به بررسي حق تقدم آن ها نباشد، از فهرست موضوعات قابل ثبت كنر گذاشته شده اند. اين ماده نشان مي دهد كه اگر ABC موفق شود زمينه هاي ثبت بين المللي نرم افزار خود را فراهم كند و همه ي شرايط ثبت را داشته باشد، PCT قادر خواهد بود هنر مقدم را در اين موضوع نيز بررسي كند.

n

nدر حال حاضر، در سطح ايالات متحده، تلاش هايي براي ايجاد اطلاعات مربوط به هنر مقدم صورت گرفته است. PCT درباره ي پديد آوردن يك قانون ماهوي براي ايجاد هماهنگي در ثبت اختراعات، هيچ ادعايي ندارد. با اين حال، اين معاهده به عنوان ابزاري براي تسهيل رويه هاي پيچيده و مزاحم جهت كسب حمايت بين المللي عمل مي كند. در نتيجه موارد ماهوي بايد به قوانين و محاكم ملي دولت هاي عضو يا قواعد ماهوي موجود در موافقت نامه هاي بين المللي از جمله GATT ارجاع داده شوند. بنابراين شركت ABC به هنگام تقاضاي ثبت بين المللي بايد با تلاش و توجه وي‍‍‍ژه تقاضانامه ثبت نرم افزار خود را به عنوان اختراع پر كند. اين شركت بايد هوشيارانه در نظر داشته باشد كه نرم افزارها هميشه به عنوان مجموعه اي از سخت افزار شناخته شده اند. بنابراين شانس گذر از بررسي ملي نيز براي شركت ياد شده بسيار كم و ناچيز است.

n

nب: قواعد اساسي موجود در گات – تريپس

n

nكاهش تعرفه ها و ترويج تجارت رايگان، از اهداف اصلي و اوليه گات است. روشن است كه پديد آوردن و اجراي حداقل استاندارها، براي حمايت از مالكيت فكري، در اهداف ياد شده ادغام شده اند. از اين رو، اعضاي گات مقررات TRIPS را به توافقات خود اضافه و در راستاي همين هدف، مجموعه ي ۱C را به گات ضميمه كردند. مجموعه ي TRIPS نشان مي دهد كه پس از آغاز به كار گات براي اولين بار، مقررات ويژه اي براي حمايت از نرم افزارهاي رايانه اي، در مذاكرات دور اروگوئه مجموعه بندي شده است. موافقت نامه ي TRIPS علاوه بر بيان حداقل استانداردهاي ماهوي، مكانيزم هاي اجراي ملي و رفع اختلافات بين المللي را نيز مقرر مي كند.

n

n1- حمايت از نرم افزار با عنوان كپي رايت

n

nحمايت از نرم افزارهاي رايانه اي زير عنوان كپي رايت در ماده ي (۱) ۱۰ TRIPS مطرح شده است. اين ماده مقرر مي دارد: برنامه هاي كامپيوتري، خواه در كد منبع يا كد موضوعي، بايد به عنوان يك كار هنري و به موجب كنوانسيون برن (۱۹۷۱) مورد حمايت قرار بگيرند. اگر يكي از محصولات نرم افزاري شركت ABC، دربرگيرنده ي داده هايي باشد و سپس اطلاعات ديگر را نيز به آن اضافه شود، خواه در شكل خواندني و يا ساير اشكال و خواه از طريق انتخاب و گزينش يا ترتيب بندي، به هرحال محتويات آن ، نشان گر يك ابداع فكري است كه بايد تحت اين عنوان مورد حمايت قرار بگيرد.

n

nطول مدت حمايت از كپي رايت براي واحدهاي تجاري از اهميت به سزايي برخوردار است. TRIPS به شركت هاي تجاري از جمله ABC اجازه مي دهد كه از حق كپي رايت به مدت دست كم ۵۰ سال از تاريخ خلق يا انتشار آن برخوردار باشند.

n

nطول اين مدت هيچ لطمه اي به ABC وارد نمي كند. زيرا در هرحال هر نرم افزاري پس از ورود ويرايش هاي جديدتر به بازار، ارزش خود را از دست مي دهد. در صنعت نرم افزار ورود ويرايش هاي جديد و منسوخ شدن نرم افزارهاي قديمي اتفاقي مرسوم است.

n

nگرچه موافقت نامه ي TRIPS فوايد بسياري دارد، چندان هم بي نقص به نظر نمي رسد. به عنوان مثال مقررات مربوط به نرم افزارهاي رايانه اي، هيچ توضيحي در مورد موضوعات قابل مناقشه و ساير عناصر غيرادبي برنامه هاي كامپيوتري ارايه نمي دهد. مقررات TRIPS در مقابل نرم افزارها به كم ترين ميزان حمايتي كه پيش از اين هم بيش تر اعضاي گات از آن برخوردار بودند، بسنده مي كند. افزون بر اين از آن جا كه قانون كپي رايت ايالات متحده نسبت به ساير كشورها حمايت بيش تري از نرم افزارها دارد، مقررات TRIPS هيچ مزيت و برتري براي شركت ABC ندارد.

n

n2- حمايت از نرم افزار با عنوان ثبت اختراع

n

nماده ي ۲۷ موافقت نامه ي TRIPS موضوعات قابل ثبت به عنوان اختراع را به طور گسترده بندي كرده است. اين ماده تصريح مي دارد كه: ثبت اختراع در همه ي زمينه هاي تكنولوژيکي، براي كليه ي ابداعات، محصولات و عملكردها، در صورت جديد بودن يا شامل يك اقدام ابتكاري و از قابليت استفاده صنعتي برخوردار بودن، قابل اجراست. از متن اين ماده چنين بر مي آيد كه نرم افزار ABC مشمول مقررات ياد دشه مي شود. به هرحال به نظر مي رسد با وجود تصريح شمول نرم افزارهاي رايانه اي در ماده ي ۱۰، ديگر به برداشت اضافي از ماده ي ۲۷ نيازي نباشد. اما در هرحال TRIPs در بيش تر كشورهاي جهان، درباره ي موضوع قابليت ثبت نرم افزار به عنوان عامل هماهنگ كننده عمل مي كند.

n

nج ) فرآيندهاي اجرا

n

nمزيت اصلي TRIPS ايجاد يك پارچگي و هماهنگي بين دولت هاي عضو است. دولت هاي عضو بايد زمينه ي حمايت از متقاضيان ساير اعضا را هم چنان كه براي شهروندان خود فراهم مي آورند، ايجاد كنند. اما مشكل زماني ايجاد مي شود كه يكي از دولت هاي عضو، از جمله يك كشور در حال توسعه از هرگونه اقدام حمايتي بي بهره و يا ازحداقل هاي كم تري برخوردار باشد. از آن جا كه ايالات متحده از نظام مالكيت فکري قوي برخوردار است، به طور قطع شرکت ABC براي برخورداري از حمايت کشورهايي که در اين زمينه بي تجربه اند، با اين مشكل روبه رو خواهد شد.

n

n1- اجراي ملي

n

nموافقت نامه ي TRIPS با اين جمله ي صريح و جسورانه آغاز مي شود: اعضا بايد زمينه هاي اجراي مقررات اين موافقت نامه را به وجود آورند. اين وظيفه ي اعضا است كه رويه هاي اجرايي منصفانه و صحيح را براساس قوانين ملي خود فراهم آورند.

n

nايجاد رويه هاي منصفانه و صحيح مستلزم آن است كه همه ي خواندگان دعاوي محاكم به اين امر توجه داشته باشند كه جزييات دعوا بر اساس ادعاي شاكي خواهد بود. به علاوه، موافقت نامه ي ياد شده از اعضا درخواست مي كند كه با همكاري مقامات و مراجع ملي، مجازاتها را به گونه اي در نظر بگيرند كه مانع ورود كالاهاي جعلي به داخل كشور شوند. اين مجازات ها شامل جبران خسارات مالي، پرداخت هزينه ي وكيل و ساير هزينه هايي است كه دارنده ي حق كپي رايت يا اختراع متحمل آن ها شده است. شركت ABC به عنوان دارنده ي حق كپي رايت يا اختراع مي تواند خواستار از بين بردن كالاهاي دزدي و جعلي شود.

n

nبه علاوه به موجب موافقت نامه ي TRIPS، اين شركت مي تواند از طريق تقاضا از مقامات ملي، خواستار تعليق و توقيف توزيع كالاهاي جعلي شود. درخواست كننده بايد مدارك كافي براي اثبات نقض حقوق مالكيت فكري خود ارايه دهد.

n

nهم چنين اين شركت مي تواند عليه كسي كه آگاهانه كپي رايت آن را در سطح تجاري مورد سرقت و نقض قرارداده است، شكايت كيفري طرح كند. در اين موافقت نامه به كشورهاي در حال توسعه فرصت بيش تري براي فراهم آوردن زمينه هاي اجراي مقررات TRIPS داده شده است. طول مدت اين مرحله حداكثر ۱۰ سال است. كشورهاي كم تر توسعه يافته در طول ۱۰ سال اول پس از پيوستن به موافقت نامه، الزامي براي اجراي مقررات TRIPS ندارند. اين موضوع بدان معناست كه در طول اين ده سال، صاحبان و مالكان نرم افزار از جمله ABC از كم ترين ميزان حمايت دراين كشورها محروم خواهند بود.

n

n2- حل و فصل اختلافات

n

nمقررات حل و فصل اختلافات گات، اجازه مي دهد هياتي براي رسيدگي و حل اختلافات تاسيس شود. در بسياري از موارد، اين هيات ها شامل اعضاي كشورهاي در حال توسعه هستند، تا با نقض كنندگان كپي رايت كه بيش تر از ميان شهروندان اين كشورها هستند، هماهنگي داشته باشند.

‘, ۱, ۲۰, ‘۲۰۱۱-۱۰-۰۷ ۱۴:۳۵:۲۲’, ۷۵۰, ‘